Bleikjustofnum heimsins fer fækkandi og víðast hvar eru stofnstærðir að minnka. Á Íslandi og í Noregi benda veiðitölur til mikils samdráttar í stofnum sjóbleikju. Á sama tíma eykst sókn í stangveiðar. Orsakir fækkunar bleikju eru hins vegar óljósar, þótt ekki skorti tilgátur. Á mörgum vatnasvæðum varð afgerandi breyting á tegundasamsetningu, samhliða fækkun bleikjunnar. Félagasamtökin Bleikjan-styðjum stofninn eru nýstofnuð velferðarsamtök um bleikjustofna á Íslandi. Markmið samtakanna er að gæta hagsmuna bleikjunnar og finna orsök fækkunar, einkum í þeim stofnum sem teljast vera í útrýmingarhættu. Fyrir stuttu héltu samtökin fund með aðlilum úr öllum helstu veiðifélögum í Eyjafirði. Þar var lagt á ráðin um hvað gera má til að styrkja stöðu sjóbleikjunnar.
Samanburður við önnur lönd
Við eru nokkurn veginn á pari við Noreg og staðan ekki ólík því sem er að gerast í öðrum Norðurlöndum. Gera má ráð fyrir að náttúruleg skilirði, loftslagsbreytingar, eigi þarna megin orsökina. Noregur á sennilega í höggi við fleiri áhrifavalda en við, t.d. mengun frá stóriðju eins og fiskeldi. Fróðlegt væri að skoða hvort aðrir eða svipaðir þættir, líkt og við glýmum við hér heima, séu einnig áhrifavaldar hnignunarinnar í Noregi og víðar.
Netaveiði hlunnindajarða í Eyjafirði
Öll umsýsla um netaveiði hlunnindajarða er mjög brotakennd og óljóst hversu víðtækar þær heimildir eru. Það kemur á óvart að ekki sé haldið utanum skráningu á afla og að ekki sé settur neinn kvóti. Í Eyjafirði er um 50 jarðir sem hafa netaréttindi og sennilega nýta flestar þeirra hlunnindin að litlu eða engu leyti. Hins vegar er vitað að til eru einstaklingar sem eru stórtækir í netaveiðinni. Óskandi væri að stigið yrði skref í að koma þessum veiðum í betri umsýslu og er það í höndunum á Fiskistofu.
Veiði á smábátum
Sportbátum hefur fjölgað á firðinum. Þannig er þó að allar sjóbleikjuveiðar smábáta hvort sem það er á Pollinum í Eyjafirði eða annars staðar eru einfaldlega bannaðar með lögum en samt virðist ekki vera neitt lát á þeim. Raunin hefur sýnt að þetta séu um 10-20 aðilar sem standa að þessum veiðum á Pollinum. Þessu þarf að fylgja fastar eftir. Veiðivörður hefur rétt samkvæmt lögum til að gera veiðarfæri og afla upptæk ef hann stendur einhvern að þessum veiðum. Það þarf greinilega að efla veiðivörslu og komin er upp sú hugmynd að veiðifélögin í firðinum sameinist um að ráða veiðvörð sem sinnir öllum ánum í Eyjafirði. Stangveiði frá landi er í boði á Pollinum öllum að kostnaðarlausu en fólk þarf þó að nálgast veiðileyfi á vefsíðu eyjafjarðara.is
Malartekja við eða í ám
Eðlilega hafa menn af þessu áhyggjur. Þannig er að hver sá sem ætlar í malartekju við sjóbleikjuá þarf að hafa til þess tilskilin leyfi frá Fiskistofu og þau fást ekki nema hann fái samþykkta umsókn og jákvæða umsögn sem oftast er unnin af fiskifræðingum. Það er í þeirra höndum að meta áhrif malartekjunnar á búsvæði og að vinna umsögnina með það að leiðarljósi að fiskurinn sé alltaf látinn njóta vafans. Gera þar úttekt á framkvæmdarsvæðinu fyrir og eftir aðgerðir. Það er kostur að þeir aðilar sem sjá um að leggja þetta mat á malartekju séu búsettir í nánd við framkvæmdasvæðið því þá er eftirfylgnin auðveldari á allan hátt.
Kvóti og friðun svæða
Kvótaskerðing virðist í flestum tilfellum virka og dæmi um það er Eyjafjarðará. Nú hafa önnur veiðifélög fetað í fótspor Veiðifélags Eyjafjarðarár en það á eftir að koma í ljós hvort það skili árangri. Sú hugmynd hefur komið fram að samrýma kvóta í öllum ánum, spurning hvort það verði að veruleika. Skoða má þá leið að draga úr álagi þar sem bleikja bunkast upp. Gott dæmi um þetta er Bægisárhylurinn í Hörgá. Ein leið er kvótaskerðing en einnig mætti fækka stangardögum t.d. veiða barar 4 daga vikunnar. Það er einnig ekki svo fráleitt að skoða gerð breytinga á veiðistaðnum sjálfum, svo fiskur komist leiða sinna, ofar í kerfið.
