Það ráku margir upp stór augu þegar Morgunblaðið greindi frá því á fimmtudag að Veiðihornið hefði gert samning við Pure Fishing sem er stórt alþjóðlegt fyrirtæki sem hefur yfir að ráða fjölmörgum af þekktustu veiðifæra vörumerkjum í heiminum.
Ljósmynd/Veiðihornið
mbl.is – Veiði · Lesa meira
Það er fátt skemmtilegra en að kljást við nýgengna sjóbleikju. Á Íslandi má finna frábærar sjóbleikjuár og á Tröllaskaga og í Eyjafirði eru nokkrar af betri sjóbleikjuám landsins. Má nefna Hjaltadalsá & Kolku, Hrolleifsdalsá, Flókadalsá og Fljótaá í Fljótum, sem einnig er þekkt fyrir góða laxveiði. Í Eyjafjörð renna Ólafsfjarðará, Svarfaðardalsá, Hörgá og Eyjafjarðará. Flestar voru þessar ár að gefa um eða yfir 1000 bleikjur þegar vel lét. Eyjafjarðará var sér á báti og gaf oftast yfir 2000 bleikjur og nokkur sumur yfir 3000. En staðan er því miður sú að sjóbleikjan á undir högg að sækja og nú veiðist í sumum af þessum ám einungis þriðjungur og allt upp í tífalt minna en gerði áður.
Að veiða andstreymis með kúlupúpum hefur verið mest notaða aðferðin í sjóbleikjuveiði frá því árið 2005. Þó ekki sé hægt að staðfesta það, er sennilegt að notkun aðferðarinnar eigi eitthvern þátt í því hvernig komið er fyrir sjóbleikjunni víða. Staðreyndin er nefnilega sú að með henni fara veiðimenn að ná stóru bleikjunum “kusunum” og hér fyrr á árum var enginn kvóti. Þótti það þá sport að koma heim með stærstu sjóbleikjurnar. Sumarið 2006 voru 74% þeirra sjóbleikja, 2 kg og yfir, sem veiddust á svæði 5 í Eyjafjarðará teknar andstreymis á kúlupúpur (Högni H “Eyjafjarðará, Sjóbleikjuparadís?” powerpoint kynning 2010). Hvernig skildi þetta hafa verið undanfarin ár?
Það sem árnar eiga sameiginlegt er að í nánast öllum þeirra eru sömu flugurnar að fanga mestu veiðina. Í úrtaki, sem sýnir 18 mest notuðu flugurnar í Eyjafjarðaránum árin 2008 – 2020, eru samt sem áður straumflugur talsvert áberandi. Sennilega eru þær talsvert meira notaðar í skoluðu ánum, bæði Hörgá og Svarfaðardalsá.
| Nafn flugu | Fjöldi | Nafn flugu | Fjöldi |
| Krókurinn | 1109 | Blóðormur | 147 |
| Stirða | 925 | Black Ghost | 95 |
| Pheasant Tail | 781 | Peacock | 94 |
| Nobbler | 512 | Sú | 90 |
| Anna Sonja | 289 | Rollan | 88 |
| Heimasæta | 271 | Beykir | 82 |
| Bleik & Blá | 266 | Kúluhaus | 79 |
| Mýsla | 184 | Púpa | 76 |
| Dýrbítur | 166 | Grey Ghost | 66 |
Á Austurlandi renna margar skemmtilegar veiðiár til sjávar og má segja að þarna sé paradís stangveiðimannsins. Þeir sem velja það að stunda laxveiði hafa þann kost að fara í Jöklu og hliðarár hennar eða þá í Vopnafjörðinn, þar sem tvær af bestu laxveiðiám landsins renna. En á Austurlandi eru fjölmargar silungsveiðiár þar sem aðallega veiðist bleikja, þó urriði finnist einnig víða.
Ein af betri sjóbleikjuám landsins er Norðfjarðará í Norðfirði, stutt frá Neskaupstað. Hún á sér trygga aðdáendur og eru leyfi oftast uppseld þegar líða fer á vorið. Ekki er óalgengt að veiðin sé þetta 700 – 800 bleikjur á sumri og eru þær flestar um 1 – 2 pund. Besti tíminn er júlí og fram í ágúst. Það að efsti kafli árinnar séu friðaður hefur gefið góða raun.
Stutt frá Norðfjarðará eru Eskifjarðará, Sléttuá í Reyðarfirði og svo Dalsá í Fáskrúðsfirði. Í öllum þessum ám er sjóbleikja, þó það megi nú segja að þær fyrst nefndu hafi verið stórlega spilltar með malartekju. Í Eskifjarðará veiðist nú aðallega í ósnum, en einnig má fá fiska á veiðistöðum inn af eyðibýlinu Eskifjarðarseli. Í Sléttuá er mest veitt fyrir landi jarðarinnar Sléttu, en einnig getur verið fín veiði inn af Melshorni þar sem árnar úr Skógdal og Þórsdal renna í Sléttuá. Besti tíminn er svipaður og í Norðfjarðará, stærstu bleikjurnar koma í júlí og þær smærri í ágúst.
Dalsá í Fáskrúðsfirði er lagleg dragá og meira stunduð en Sléttuá og Eskifjarðará. Stærð bleikjunnar er þó svipuð, getur verið upp í 3-4 pund. Í Dalsá veiðist einnig eitthvað af laxi. Stutt frá Dalsá er Tungudalsá en í henni er einnig sjóbleikja. Hún hefur þann galla að breyta sér töluvert á milli ára, vegna mikilla hlaupa sem eru tíð. Þó virðast nokkrir veiðistaðir halda sér árlega og þar má fá bleikju af sömu stærð og í Dalsá. Báðar árnar er með ófiskgengum fossum og er Tungudalsá aðeins fiskgeng um 4 km.
Í Breiðdalsá, sem er orðin vinsæl hjá hópum, er boðið upp á vorveiði og glæsilega gistiaðstöðu frá 1. maí. Veiðin fer fram á neðsta hluta árinnar, þar sem aðallega er að finna sjóbleikju en einnig einstaka sjóbirting og lax. Yfir sumartíman má svo sækja inn á dal, ofan við fossinn Beljanda, og kasta fyrir staðbundinn urriða. Hann er einnig að finna ofarlega í Norðurdalsá, sem sameinast Tinnudalsá og eru hluti af vatnakerfi Breiðdalsá. Á þessum tíma geta menn fengið gistingu í veiðihúsinu, eða þá í gistigámum rétt við veiðihúsið með afnot af baðherbergi.
Þá ber næst að nefna þær fjölmörgu ár sem bera nafnið Fjarðará. Ein er í Borgarfirði Eystri, önnur í Loðmundarfirði og enn önnur í Seyðisfirði. Sú fyrst nefnda, er ásamt hliðará sinni Þverá, drjúg sjóbleikjuveiðiá. Þær eiga vaxandi vinsældum að fagna, en eru kannski heldur út úr alfara leið. Til að gera langa sögu stutta, þá er sú Fjarðará sem rennur um Loðmundarfjörð einungis nýtt af landeigendum. Vinsælust er Fjarðará í Seyðisfirði. Hún að upptök sín á Fjarðarheiði og rennur neðsti hluti hennar í gegnum kaupstaðinn. Í henni er góð sjóbleikja, talsvert af 2-3 punda fiskum en þó mest í kringum pundið. Hún hentar vel fyrir fluguveiði, enda með fjölbreytt úrval veiðistaða. Besta veiðin er talin vera síðsumars.
Ekki ýkja langt frá Egilsstöðum eru veiðisvæði Selfljóts og Gilsár. Þetta er vinsælt veiðisvæði, enda veiðistaðir fjölbreyttir og ekki skemmir að Dyrfjöll og Beinageitarfjall tróna yfir þeim. Á miðsvæðum árinnar má finna hvort tveggja bleikju og urriða, ágætan fisk en stærstu bleikjurnar er þó að finna í Gilsá og einnig í Bjarglandsá. Þegar líður á sumarið má þar einnig fá lax. Smá keyrsla er að ósasvæði árinnar en þar er boðið upp á vorveiði á bleikju og sjóbirtingi. Þó aðeins um helgar og er veiðitíminn sveigjanlegur í 12 klst á sólarhring. Annars þá opna svæðin 20. júní og í byrjun júlí. Veiðisvæði sem hefur margt uppá að bjóða fyrir allar gerðir veiðimanna.
Fögruhlíðarós er annað rómað sjóbleikjusvæði þar sem veiða má inn í nóttina. Þar hafa veiðimenn upplifað hreint magnaða veiði með flugustöng að vopni. Sjóbirtingur sveimar einnig um svæðið í einhverju mæli og einn og einn lax. Ofar í ánni eru ágætis urriða mið.
Að lokum ber að nefna nokkrar ár þar sem urriði veiðist í meira mæli eða eingöngu. Múlaá fellur úr Skriðuvatni í Suðurdal. Í vatninu er hvort tveggja bleikja og urriði, en einungis urriði í ánni. Veiði er leyfð efst í Múlaá, þar sem hún verður til úr hálfgerðu lóni sem fellur úr Skriðuvatni. Þarna veiðast vænir urriðar. Svæðið er hluti af Veiðikortinu og stutt frá þjóðvegi eitt. Kelduá er dragá í Fljótsdalshreppi og á upptök sín í Kelduárvatni. Í henni er mikið af urriða, fremur smáum en gaman að kljást við hann á léttan búnað. Þarna var á sínum tíma góð bleikjuveiði, en hún er að mestu leyti horfin. Í Kelduá eru nokkrir álitlegir veiðistaðir og er sá vænlegasti, Hrakhamarshylur, neðan við bæinn Víðivelli. Aðeins 12 km frá Egilsstöðum er Rangá sem kemur úr Sandvatni og rennur í Lagarfljót. Eins og í Kelduá, er það aðallega smár urriði sem veiðist og þá aðallega í uppánni. Á árum áður var mikil bleikjuveiði í ánni og þá sérstaklega þar sem hún rennur í Lagarfljót. Nú er sagan önnur, en veiðin spilltist við virkjunarframkvæmdir að Kárahnjúkum. Rangá er fiskgeng upp að fossi, en þar eru veiðistaðir í gili sem erfitt er að nálgast. En neðar eru margir fallegir hyljir og er þekktasti veiðistaðurinn, Árkrókur, í beygju þar sem Merkjalækur rennu í ána.
Fluguhnýtarinn og hönnuðurinn Sigurður Héðinn ætlar að efna til fluguhnýtingakvölda í vetur. Um er að ræða kvöld fyrir lengra komna enda kallast þau Nördakvöld Haugsins.
Ljósmynd/Nils Folmer Jörgensen
mbl.is – Veiði · Lesa meira
Það verður nóg af lesefni fyrir veiðimenn um jólin. Bókin Dagbók urriða er væntanleg í verslanir í lok nóvember. Höfundur er Ólafur Tómas Guðbjartsson og hefur hann fyrir nokkru skráð heitið Dagbók urriða kyrfilega í huga veiðimanna.
Ljósmynd/ÓTG
mbl.is – Veiði · Lesa meira
Tvöföld vefverslun Veiðihornsins í Síðumúla fer í loftið í dag. Mikil vinna er að baki enda er bæði um að ræða skotveiðiverslun og stangveiðiverslun. „Já, þetta eru tvær veiðibúðir í einni,“ sagði Ólafur Vigfússon í morgun sárið þegar var verið að gera allt klárt fyrir opna nýju vefverslunina.
Ljósmynd/Veiðihornið
mbl.is – Veiði · Lesa meira
Bleikjustofnum heimsins fer fækkandi og víðast hvar eru stofnstærðir að minnka. Á Íslandi og í Noregi benda veiðitölur til mikils samdráttar í stofnum sjóbleikju. Á sama tíma eykst sókn í stangveiðar. Eitt skýrasta dæmið er bleikjustofninn í Eyjafjarðará, þar sem sókn jókst jafnt og þétt til ársins 2001 en eftir það verður algjört hrun í stofninum.Orsakir fækkunar bleikju eru hins vegar óljósar, þótt ekki skorti tilgátur. Á mörgum vatnasvæðum varð afgerandi breyting á tegundasamsetningu, samhliða fækkun bleikjunnar.
Félagasamtökin Bleikjan eru nýstofnuð velferðarsamtök um stofn bleikju á Íslandi. Markmið samtakanna er að gæta hagsmuna bleikjunnar og finna orsök fækkunar, einkum í þeim stofnum sem teljast vera í útrýmingarhættu.
Bleikjustofnar Íslands hafa átt undir högg að sækja síðustu áratugi og almennt hefur stofnstærð staðbundinnar bleikju og sjóbleikju farið minnkandi.
Dæmi um samdrátt í staðbundnum bleikjustofni er stofninn í Mývatni en hrun var í bleikjustofninum árið 1988 og aftur árið 1997. Ljóst er að bleikjustofninn í Mývatni var orðinn verulega lítill og gilda enn strangar veiðitakmarkanir í vatninu. Veiði á sjóbleikju hefur sömuleiðis farið minnkandi í flestöllum landshlutum. Í gegnum árin hefur veiðin verið mest á Norðvesturlandi, en hefur nær stöðugt farið minnkandi síðustu 20 árin. Árið 2001 veiddust um 40.000 bleikjur á stöng á Íslandi en árið 2018 var heildarveiðin rúmlega 27.000 bleikjur.
Samtökin ætla að fræða almenning um stöðu bleikjustofnsins almennt og meta aðgerðir til að styrkja stöðu þeirra.
Stangveiðimenn og veiðiréttarhafar hafa brugðist við með því að minnka afföll bleikju vegna stangveiða, þ.e. víða hefur verið settur á strangur kvóti, til að halda veiðidauða í lágmarki.
Á sama tíma eru heimilar netaveiðar í sjó.Til eru sagnir um gríðarlega veiði á bleikju í þau net. Í sumum tilvikum gæti netaveiðin numið meiru en því sem veiðist á stöng á viðkomandi vatnasvæði.
Í Eyjafjörð renna nokkrar af þekktustu sjóbleikjuám landsins. Þær helstu eru Ólafsfjarðará, Svarfaðardalsá, Hörgá og svo sjálf drottningin Eyjafjarðará. Lítið hefur verið um fréttir af ánum þetta sumar, þó lítillega af Eyjafjarðará og Hörgá. En er þá ekkert að frétta?
Byrjum á Ólafsfjarðará, því satt að segja þá er það hún sem stendur upp úr. Veiðin þar byrjaði rólega, mikið vatn var í júlí en menn þó að fá nokkra fiska við erfiðar aðstæður. Þegar sjatnaði í ánni snemma í ágúst, fór allt af stað og var veiðin oft um 20 – 30 bleikjur á stöng daglega. Nú á haustdögum er eðlilega ekki jafn mikið fjör en veiðin þó enn ásættanleg. Skráðar hafa verið 404 sjóbleikjur upp úr ánni sem má teljast gott miðað við 117 í fyrra.
Svarfaðardalsá var í miklum ham, vegna vatnavaxta, allt fram í ágúst. Þá fóru að berast sögur af fallegum fiski og að einkennandi fyrir veiðina væru fáir fiskar en stórir. Nú er hægt að kaupa hálfa daga í ánni og kvóti hefur verið minnkaður niður í 3 fiska. Skráðir hafa verið 115 fiskar en þess má geta að sumarið 2009 voru skráðar 1222 bleikjur og sumarið 2010 voru þær 1055. Þetta er eðlilega sláandi en þó spila inn vatnavextir sem lengi komu í veg fyrir ástundun manna.
Líkt og í Svarfaðardalsá var svipað og jafnvel verra ástand í Hörgá. Miklir vatnavextir spilltu veiði og var áin ekki almennilega veiðanleg fyrr en seint í ágúst. Hörgá er sú sjóbleikjuá í Eyjafirði sem sveiflast mest miðað við veðurfar. Henni er skipt í 7 svæði og ef þannig háttar að veður eru válynd geta öll svæðin orðið óveiðanleg, nema hugsanlega tvö þeirra, 4b og 5b. Skráðar hafa verið 112 bleikjur sem er mjög lítil veiði. Lokatalan 2020 var 324 og sumarið 2019 var hún 657.
Svo er það sjálf drottningin, Eyjafjarðará. Hún var í miklum ham fyrri part sumars og lengi óveiðanleg. En þegar aðstæður bötnuðu fór að lifna yfir veiðinni og þá aðallega á efsta svæðinu, því fimmta. Fréttir fóru að berast af stóru bleikjunum, sem oft eru kallaðar “kusur”, en ávallt sömu menn þar á ferð. Varla nokkuð heyrðist frá mönnum um veiði á neðri svæðunum, þó við og við um væna sjóbirtinga sem voru að veiðast á svæði 0 og 1. Nú er tími sjóbirtingsins í ánni og það er hann sem heldur veiðinni uppi, en ein og ein bleikja veiðist þó. Skráðar hafa verið 138 bleikjur, sem er hrein hörmung. Allt sumarið 2018 voru skráðar 837 bleikjur og sumarið 2019 voru þær 671. Á sama tíma hafa verið skráðir 289 sjóbirtingar/urriðar sem að stórum hluta veiddust í vorveiðinni í apríl og maí, samtals 93 stk. Þessar tölur benda til þess að friðun og breytingar á veiðifyrirkomulagi í ánni hafi ekki skilað því sem vænst var.
Allir stangveiðimenn, sem stundað hafa sjóbleikjuveiði, vita að stofninn er á undanhaldi. Hvað því veldur hefur verið erfitt að fullyrða. Það helsta sem nefnt er eru breytingar í náttúrunni, ofveiði, sand- og malartekja og samkeppni við aðrar fisktegundir. Einnig hefur netaveiði verið nefnd. Undanfarið hafa reglur í sambandi við kvóta í eyfirsku ánum breyst, loksins á að reyna að koma í veg fyrir algjört hrun. Það breytist vart mikið með þessari einu aðgerð, það þarf meira til. Stöndum saman og björgum sjóbleikjustofninum!
Högni Harðarson tók saman
Flugan Stirða hefur vakið mikla eftirtekt í áraraðir. Það eru fáar flugur sem hafa þann eiginleika að veiða allar tegundir ferskvatnsfiska. Það er Dalvíkingurinn Marínó H. Svavarsson (Matti Guss) sem er höfundur Stirðu og hefur hnýtt hana fyrir verslanir og velunnendur til fjölda ára.
Það voru fyrst þær skærlituðu sem vöktu áhuga stangveiðimanna; sú appelsínugula, bleika og rauða. Þær hafa verið ómótstæðilegar í sjóbleikjuveiði, vatnaveiði og reynast einnig vel í sjóbirtingi. Sú svarta hefur einnig verið ótrúlega gjöful, en hana má nota á allar tegundir ferskvatnsfiska og vert að geta þess að allmargir laxar hafa fallið fyrir henni. Aðrir litir; hvítur, brúnn og grænn gefa mönnum fiska við sérstakar aðstæður.
Nú upp á síðkastið hefur Matti verið að bæta í flóruna Stirðum sem hann vill meina að séu gjöfular með ólíkindum, eitthvað svipað og þekkist með Frances og Sunray Shadow í laxveiði eða Pheasant Tail í silungnum. Þær reynast vel við veiðar á öllum ferskvatnsfiskum og þykir það merkilegt hversu góðar þær eru í laxveiði. Enn eru þetta hálfgerð “leynivopn” sem eru í þróun, annars vegar Bismo Stirða og hins vegar Psycho Stirða. Matti segir að Stirða líkist einna helst dauðu eða særðu hornsíli, en þær hreyfa sig þannig í vatninu. Sjálfur kastar hann þeim gjarnan andstreymis, sem gefur þeim þennan eiginleika.
Ljósmyndir/Matti Guss – Birtar með leyfi höfundar
